KHÔNG ĐỀ

Khi không có ai, tôi nói chuyện với tôi
Bằng ngữ âm, hồn thơ hay nét vẽ
Bằng những âm giai vang vọng từ chiều sâu tâm khảm
Tôi nói chuyện với loài người,
Với cỏ cây và muông thú
Nói với cả Thượng Đế
Những điều tôi thích nói
Không ai nghe nên không cần nghĩa lý
Nhưng đủ sắc thanh để ghi dấu một hành trình
Của tôi hôm qua và hôm nay
Cũng có thể có bạn ở trong ấy.

Khi ngồi với em, tôi muốn nói
Những điều tôi nói với tôi
Những lúc ngồi một mình
Nhưng tôi lại ngồi với em
Nên tôi không nói được
“Ngôn ngữ hai người” làm tôi lúng túng
Tôi chỉ lập lại tiếng nhắc tuồng
Vang ra từ hậu trường
Vở kịch có mấy màn
Tôi đã diễn nhiều lần
Nhưng chẳng bao giờ thành thuộc.

Khi ở giữa đám đông, tôi thấy mình hùng biện
“Ngôn ngữ nhiều người” làm tôi nói đúng
Vì mọi người chẳng ai nói sai
(Vì không ai hiểu thế nào là đúng)
Nên tôi miễn cưỡng phải có lý
Để đảm bảo cho sống còn nhân loại.

Khi ngồi với tôi, em muốn nói
Những điều em tưởng tôi muốn nghe
Nhưng em chẳng biết tôi muốn gì
Nên không hiểu trọn điều mình nói
Em tuy gần tôi nhưng cách biệt
Xa nhau mới tưởng có tình thân
Tìm nhau mới biết mình đi lạc
Da thịt gần nhau mới chạm nỗi cô đơn
Tôi sẽ nghe mặc dù tôi không muốn
Em cứ nói mặc dù em không hiểu.

Đám đông quanh tôi cũng muốn nói
Ai ai cũng đúng chẳng ai sai
Chẳng ai sai nên cùng nhau tranh chấp
Không tranh nhau sao bằng được với nhau?
Thế giới chiến tranh chỉ vì muốn giống nhau !
(Kẻ thù tôi là người tôi hơn kém).

Tôi ơi, em ơi, đám đông ơi
Hãy cùng đổi thay để lúc gặp nhau không tránh mặt
Hãy tin mình là Thượng Đế để khỏi phải tranh đua
Hãy đừng yêu nhau để khỏi sinh lòng thù hận
Hãy đừng nhắc hôm qua để khỏi suy tính ngày mai
Hãy tôn vinh thể xác để tránh đọa đầy trong ảo tưởng
Hãy nói với riêng mình để khỏi dối với nhau
Hãy tránh hiểu nhau để khỏi mất niềm tin
Vì khi hiểu là không còn tìm hiểu
Không còn Đám Đông, cũng hết cả Tôi, Em.

Đỗ Quý Dân