thân phận

Tôi nằm ngửa chiêm ngưỡng bầu trời
Rồi nằm nghiêng lắng nghe quả đất
Tôi nhắm mắt chờ lãng quên rơi
Rồi úp mặt ăn năn nhân loại

Tôi cào rách vết thương xưa cũ
Vắt phổi đen tìm mật khổ đau
Chắt máu mủ gọi mời dã thú
Giữa đêm mù mở mắt thành sao

Chân bước như tín đồ mù quáng
Tự lừa mình bằng mấy câu kinh
Xé màn đêm tìm nguồn ánh sáng
Giơ bàn tay che kín bình minh

Thân hóa phép cắt tai chó sói
Ếm tiếng quyên, trói vó ngựa hoang
Chân đạp thẳng lên tay chỉ lối
Trên điêu tàn ngửa cổ cười vang

Gót đạp sóng vượt cầu mê muội
Tách bảy màu ra khỏi cầu vồng
Tưởng trần gian là vùng đau khổ
Nhập Niết Bàn, giác ngộ với ai?

Đỗ Quý Dân

Vietnamese “Onomatopoeia”

Onomatopoeia is that characteristic which is inherent in words that imitate or suggest the source of the sound they describe (those words are themselves known as onomatopoeias). Onomatopoeia exists in all languages. We have such words as buzz, hiss, roar, whoosh, etc, in English, and siffler, cracher, cliquer, etc, in French.

In the Vietnamese language, onomatopoeia is carried to a higher level. Not only the word imitates the sound it describes, the pronunciation of Vietnamese onomatopoeias requires the speaker to “perform” the act the words describe. When a Vietnamese says “phun”, he actually ejects a small stream of air from his mouth. When he says “khạc”, he actually “crache” if he is French, otherwise he clearly seems to clear his throat, and is ready to spit. When the Vietnamese “hút”, his British counterpart sucks. The Vietnamese cannot say “há” (as in há miệng) without opening his mouth. Similarly, he cannot say “ngậm” without closing his lips.

Should we conclude then that the Vietnamese language is highly descriptive? And that to speak the language is to perform its meaning? I think not. Rather, it appears that that portion of the Vietnamese language that is not influenced by the Chinese has not evolved much from its primitive form. As to that portion of the language which is borrowed from the Chinese vocabulary, the sounds of those borrowed words, known as chữ Hán Việt, are hardly descriptive of their meanings. They may be when pronounced by Chinese, but not when they have already been transliterated into Vietnamese. Rousseau may be mispronounced by Chinese as “Loo-Soh” but in Vietnamese he is known as “Lư Thoa,” and no French person would be able to recognize the name of that famous Genevois philosopher when announced in such manner by a Vietnamese.

The fact is that the more advanced a language becomes, the further it drifts from its original and primitive state. The Vietnamese used the Chinese language and later the Latin alphabet to enhance their language, without really making any effort to change their non-Chinese related vocabulary, leaving such vocabulary practically in its primitive form. In such form, pronouncing words sometimes requires the speaker to actually perform their meanings.

Whatever the case may be, that part of the Vietnamese language remains interesting and worth exploring.

Rạo Rực

Có lẽ trong chúng ta, chẳng mấy ai lại không biêt đến bài Tiếng Thu của Lưu Trọng Lư:

Em không nghe mùa thu
Dưới trăng mờ thổn thức ?
Em không nghe rạo rực
Hình ảnh kẻ chinh phu
Trong lòng người cô phụ ?
Em không nghe rừng thu
Lá thu rơi xào xạc
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô ?

Lưu Trọng Lư đã có công biến mùa thu thành hồn thơ vượt không gian và thời gian. Từ sau khi ánh trăng mờ đi vì thổn thức bởi ý thu, từ khi con nai ngơ ngác đạp lá vàng, thi nhân Việt Nam đã để lá vàng rơi ngập thi văn đàn, những mong tìm được hình bóng chú nai vàng cùng dư âm của tiếng trăng thu. Em có nghe mùa thu mưa giăng lá đổ? Em có nghe nai vàng hát khúc yêu đương? Hình ảnh của những chiếc lá rơi và của chú nai vàng ngơ ngác đã khiến thi nhân không quên được mùa thu, mặc dù rất nhiều thi sĩ, nhạc sĩ chưa bao giờ được sống ở một nơi có mùa thu thực sự, mà chỉ biết có hai mùa mưa nắng. Mặc dù bộ lông của chú nai không cùng màu vàng của những chiếc lá thu rơi.

Và vì mải tìm chú nai vàng và ngắm lá thu rơi, thi nhân đã quên đi cái hay chính của bài Tiếng Thu. Vâng, bài thơ có ca tụng mùa thu đấy, nhưng không phải chỉ ca tụng xuông mà thôi. Bài Tiếng Thu thực sự là lời tuyên ngôn của thi sĩ giã từ nền thơ cổ để dấn bước vào một hành trình tư tưởng mới. Lời tuyên ngôn đó được tóm tắt bằng hai chữ “rạo rực”.

Bài thơ mang nét cổ kính qua các từ “chinh phu”, “cô phụ”, chứng tỏ thi sĩ rất trân trọng nền thơ cổ. Dư âm của Chinh Phụ Ngâm còn vang lên đâu đó. Nhưng người vợ cô đơn của Tiếng Thu không chỉ nhung nhớ người chồng đi chinh chiến một cách đơn thuần như nàng Tô thị ngày trước. Nàng công nhiên thú nhận mối “rạo rực” trong người khi nhớ tới hình bóng của người đàn ông trong đời nàng. Hai chữ “rạo rực” ám chỉ sự khát khao về xác thịt. Người đàn bà trong Chinh Phụ Ngâm không dám nhắc đến, mà có lẽ cũng không dám nghĩ đến sự rạo rực đó. Cái hay của Lưu Trọng Lư là trình bày cái rạo rực của thời đại mới một cách tế nhị, để cái cảm giác xác thịt kia xen vào giữa những khái niệm cổ xưa về sự tương quan giữa kẻ chinh phu và người cô phụ. Điều người xưa không dám nói, người chinh phu không dám ngờ vợ lại có thể nhắc đến giữa công chúng, đã được người cô phụ nói ra, thẳng thắn và đầy tình cảm. Người đọc thơ dễ ngủ quên trong dư âm của Chinh Phụ Ngâm mà không để ý đến trận bão rạo rực trong lòng của người đàn bà thời đại mới, phức tạp hơn nhưng cũng quyến rũ hơn. Người đàn bà này sẽ không còn ngồi đợi chồng rồi biến thành tượng đá đầu non. Nàng không còn chỉ là biểu tượng của những tiết liệt đoan trinh ngày xưa. Nàng đã thật sự trở thành đàn bà. Có những đòi hỏi của đàn bà. Và dám nói ra những đòi hỏi đó.

Ngoài hình thức mới, Tiếng Thu cũng đề nghị một lối sống mới, một ngôn ngữ mới. Ta vẫn yêu quý cái cổ xưa, nhưng phải sống đời sống ngày nay. Phải để mình rạo rực khi lòng nghe rạo rực. Tiếng Thu là tiếng sét nổ trên thi đàn Việt Nam, giữa một bầu trời quang tạnh. Chỉ tiếc là tiếng sét đó không vang xa đến hậu thế, để cho thi nhân Việt Nam hôm nay chỉ mãi đuổi theo con nai vàng và ngồi chờ lá đổ mùa thu.


Drunken Poet

Lá Thu Rơi Ngập Đường Đi.

Nếu phải tính số lượng của những chiếc lá rơi trong thơ văn Việt Nam, chắc ta phải kết luận là đường phố Việt Nam bị lá vàng rơi ngập khi mùa thu về. Chẳng cần biết mùa thu như thế nào (người viết được biết là Việt Nam, hoặc ít ra là miền Nam nước Việt, chỉ có hai mùa mưa nắng), ta cũng cứ vẽ ra kỷ niệm "Thu đi cho lá vàng bay". Không biết thi nhân, nhạc sĩ, có bao giờ nhìn thấy lá vàng bay trên đường phố Sàigòn chưa? Chưa à. Không sao. Lá vàng rơi đầy trong thơ nhạc. Lá rơi nhiều quá chiếm hết không gian của bất cứ một hình ảnh nào khác, mới hơn và thực hơn. Cái không gian cần thiết nhất để chứa được những hình ảnh mới và thực đó là khoảng không gian nằm trong đầu của thi nhân, của nhạc sĩ. Khoảng không gian đó gọi là sáng tạo.

Lá thu rơi nhiều quá. Làm rối loạn khoảng không gian kia. Nhiều khi ta gọi rối loạn là xào sáo. Đầu óc thì xào sáo. Thơ nhạc nói gọn đi là sáo.

Có lẽ vì ít nghiên cứu về thực vật học, thi nhân Việt Nam cứ tiếp tục vẽ hoa phượng vào mùa hè, năm này qua năm khác. Đọc thơ, nghe nhạc Việt Nam, mà cứ tưởng phượng nở đỏ cả bầu trời thế giới. Muốn pha chút màu tím ư? Hãy ghé qua những đồi ở thôn quê Việt Nam ngắm hoa sim, hoặc ra ngoại ô nhìn bằng lăng. Chưa thấy sim và bằng lăng bao giờ ư? Cứ viết đại vào thơ nhạc đi. Cả nước ai cũng hiểu. Hoặc chẳng cần phải nhờ đến cây cỏ làm gì cho mệt. Chiều hôm nay đã tím lịm rồi. Tím từ chân trời. Tím đến tận ánh mắt người tình. Nhìn qua lăng kính ngập lá thu, màu gì tô cũng dễ.

Có lẽ thi nhân và nhạc sĩ Việt Nam là những kẻ chung thủy. Anh sẽ yêu em suốt cả đời. Thế nhưng buổi tối anh cần phải đi nhậu riêng với bạn bè. Yêu em nhưng vẫn để em khóc suốt cả hành trình thơ nhạc. Người đọc thơ, nghe nhạc, muốn đong những giọt lệ giai nhân chắc phải đào cả một bể chứa để hứng những suối nước mắt (đau khổ vì) tình ái. Thảo nào TCS chẳng thốt "Ta nghe nghìn giọt lệ, rớt xuống thành hồ nước long lanh". Nước mắt càng rơi, lá thu càng rụng.

Yêu giai nhân mà sao lại để nàng khóc nhiều thế?

Yêu người, yêu cả tà áo, nhất là tà áo trắng. Thi nhân năm mươi, sáu mươi tuổi vẫn bị hình ảnh nữ sinh áo trắng cắp cặp đi học ám ảnh. Nhưng thi nhân lại quên mất cái hình ảnh dễ thưong hơn là hình ảnh các nàng áo trắng ngồi xụp xuống bên đường ăn vặt. Ăn vặt nhưng rất thơ mộng. Thực ra là ăn thật chứ không phải ăn vặt. Chén một lúc mười quả hột vịt lộn mà nói là ăn vặt, thì thế nào mới là ăn thật đây? Tiếc rằng thi nhân, nhạc sĩ chỉ tả áo trắng bay, mà quên tả áo trắng vắt lên trong tư thế ngồi xổm rất lãng mạn của thời con gái. Mà thi sĩ lại không dám nhớ đến cái áo dài trắng bị lột ra một cách vội vã của thời các nàng đã trở thành thiếu phụ! Lá thu rơi làm thi sĩ thánh thiện, không thèm để ý đến những chuyện xác thịt tầm thường.

Mười ông thi sĩ, nhạc sĩ đương đại, là hết chín ông thích đi nhậu, uống bia ôm. Sao không bỏ các ả bia ôm vào thơ? Lúc hôn nhau dùng cả lưỡi chứ chẳng chỉ có môi mà thôi. Sao không kể cho nhau nghe cái cảm giác lưỡi đó đê mê như thế nào? Cũng tại lá thu rơi.

Thôi thì phải uống cho say. Có say mới quên được lá thu. Mới nhớ đến chuyện khác được. Hãy thử nghe cái tên say làm thơ:

"Em ơi !
Da thịt em gọi mời
Khuy áo em phập phồng
Sao tay tôi luôn chậm mở?

Khi xác thân tìm về thân xác,
Mồ hôi trộn mồ hôi, chất ướt nhào chất ướt
Sao hơi thở lại không hòa hơi thở?

Khi bờ môi thả xuống bờ môi,
Mắt đam mê rơi vào mắt dại
Sao lưỡi vẫn tê, răng vẫn còn ngần ngại?" (thơ Drunken Poet DQD)

Thằng say này láo lếu. Nhưng nó thật. Thơ nó có đủ cả mồ hôi, chất ướt. Răng và lưỡi cũng hoạt động theo môi. Nhưng nó vẫn bị cái khuôn sáo của thơ văn Việt Nam kềm hãm, chưa lột nổi áo em ra để chiêm ngưỡng. Một ngày nào đó nó sẽ lột hết ra. Lúc đó là lúc bản ngã đã biến thành thơ.

Còn bây giờ, đường nó đi vẫn ngập đầy lá thu, không tiến tới được.

ĐQD

HUNTRESS

Satin and lace
Blurring your face...
O those golden apples
Causing you to lose your race.

Day and night
Your eyes casting light.
Your pose provoking
In black and white.

Chaste and sensuous,
Wanton and ferocious,
Finding and losing
Yourself in lust.

Yesterday’s glow
Fading into tomorrow...
Your ode to life
Ending in an elegy of sorrow.

Drunken Poet

Vẩn Vơ Vi Vút Vòng Vèo

KHÔNG ĐỀ

Đôi tình nhân ngật ngờ
Trong cuộc tình vật vờ
Cuộc đời còn lật lờ
Tháng năm trôi dật dờ
Con diều bay phất phơ

Đường xa sao khúc khuỷu
Lòng ai sao khắc khoải
Bước đi chừng khập khiễng
Tiếc thời từng khật khưỡng
Con ve sầu khát khao.

Đứng trên thì khù khờ
Ở dưới thì ngu ngơ
Ngôn ngữ thì ú ớ
Bó chân ngồi xớ rớ
Nhìn ruồi bay vu vơ.

Nhà cứ bừa lung tung
Làng họ cứ bung xung
Tai nghe tiếng lùng bùng
Miệng cười nói khật khùng
Con trâu cày mung (mông) lung

Kệ ai còn dan díu
Để đời rồi dở dang
Dấm dớ thành gian dối
Diêm dúa che dơ dáy
Con giun sống dông dài.

Dứt.

Đỗ Quý Dân

Sounds of the past

Thỉnh thoảng "hoài cổ" một chút...


Âm xưa

Nụ cười em vừa bừng lên đêm qua
Vầng trăng lạnh đã ngập tràn nỗi nhớ
Mai về thăm ký ức phủ sương mờ
Đưa hồn mới tìm âm xưa tình tự

Tiếng thơ lạ bồng bềnh trên hơi thở
Trong mộng du gặp tiền kiếp quay về
Ngôn ngữ hôm nay nghe bỗng ngô nghê
Lời tỉnh lời mê hòa chung không phân biệt

Giữa trưa nắng ai ngồi ôm đàn nguyệt
Nhắn nhủ tri âm sống thực với mình
Đêm về khuya khua trống vỡ âm thanh
Kéo bản ngã ra khỏi vùng tê liệt

Giọng hát em vang như lời tống biệt
Nửa đời sau tình cũ sẽ hồi sinh
Mặt trời nửa đêm rọi tan băng tuyết
Chảy xuống thành gương soi lại đời mình

Tiếng khóc chiều nao âm thầm như dấu hỏi
Sao tranh vui phảng phất nét bi ai?
Đừng đề lệ rơi bên bờ vực tối
Giọt lưu ly xin giữ lại cho đời.

Đỗ Quý Dân

Friday

Thứ Sáu ngày cuối tuần
Ta không nghĩ đến vui
Ta không nhớ đến buồn
Vì cần làm xong việc
Thứ Sáu ngày cuối tuần.

Thứ Sáu ngày cuối tuần
Ta ôn chuyện hôm qua
Ta tính chuyện ngày mai
Ta quên đi hiện tại
Thứ Sáu ngày cuối tuần.

Thứ Sáu ngày cuối tuần
Tình có còn mê say?
Hồn có thôi rã rượi?
Chợt thấy mỏi đôi tay
Thứ Sáu ngày cuối tuần.

Ngày mai ngày thứ Bảy
Ta xếp mọi việc đi
Ta quay về hiện tại
Tìm một chút say mê
Trong ngày nghỉ cuối tuần.

Đỗ Quý Dân

The endless chase

Em có trái tim không ai bắt được
Anh có đam mê không gì thoát được
Ta đuổi bắt nhau cho vũ trụ xoay vần
Và tạo ra cuộc sống.

Em như con hoẵng chạy tung trong hoang dã
Như cánh chim bằng xoải cánh vượt đại dương
Em tấu nhạc lên giữa ánh sáng tưng bừng
Để màn đêm tĩnh mịch chảy tan ra thành nước
Thành tấm gương phản chiếu bóng tâm linh

Anh sẽ giăng đam mê ở cả bốn góc trời
Để chặn đường em bay, để tình yêu lộ diện
Anh vừa vươn tay ra nắm
Em đã thành nước chảy vuột đi
Để lại trên da anh chút si mê hoài vọng
Anh biết
Nếu em đứng im, đam mê anh sẽ tắt
Vũ trụ sẽ chẳng còn
Thời gian hấp hối
Nước lũ Ngân Hà vỡ tràn trên tinh cầu mơ mộng
Đôi ta sẽ chết đuối trong vô nghĩa.

Nên em hãy cứ đi
Nên em đừng ngưng cánh
Nên em đừng chấp nhận
Để anh còn mãi đuổi
Để anh còn mộng mơ
Để anh còn hơi thở.

Anh chỉ muốn chiến tranh
Mà không cần chiến thắng

Và anh chưa muốn tỉnh.

Đỗ Quý Dân

CHỖ ĐỨNG CỦA TÔI

Tôi với anh
Đừng bắt ta cùng chí hướng
Như thế là mất tự do
Tôi quý nó như hơi thở
Tôi cần sống
Nên tôi với anh
Không thể là đồng chí.

Tôi với em
Đừng nói tự do
Để mua để bán để ra giá để mặc cả
Để hiểu đời qua con số
Tôi không mua em
Em đừng bán tôi
Tự do còn giới hạn
Em còn ngồi bên tôi
Ở một nơi không phải thị trường.

Tôi với ngài
Đừng dạy nhau niềm tin
Chỉ là liều thuốc của gã lang băm
Lừa những kẻ yếu đuối
Ngài và tôi là hai con kiến
Trên quả địa cầu nhỏ như hạt bụi trong vũ trụ
Thượng đế ngu mới quan tâm đến hạt bụi
Hạt bụi ngu mới nghĩ mình đáng để quan tâm
Khi vũ trụ còn bao la đến thế.
Hay người ngu?
Hay ngài ngu?
Hay tôi ngu?
Muốn không ngu thì đừng tin thượng đế.

Tôi biết
Gió mãnh liệt đến đâu cũng chỉ là không khí
Sóng hung dữ đến đâu cũng chỉ là nước
Sống oai phong đến đâu cũng chỉ là hơi thở chưa tắt
Thơ cũng chỉ là tiếng vang
Nhắc cho con người đời chỉ là ảo tưởng.

Đỗ Quý Dân

NẾU

Nếu em đem đời anh ra vẽ kiểu
Em sẽ phải đứng nghiêng
Mới nhìn ra cái thẳng
Trong mô hình xiêu vẹo ngổn ngang

Nếu em tìm ngày xưa trong nuối tiếc
Em sẽ thành huyền thoại
Tương lai sẽ chìm trong cổ tích
Mây ngừng trôi.

Nếu em đặt niềm tin vào anh
Anh sẽ không còn giải thích
Tại sao anh yêu em
Bản tình ca nghe như lời ru ngủ.

Nếu em tin vào thượng đế
Em sẽ lên án loài người
Em là quan tòa
Anh là tội nhân
Hay ngược lại.

Nếu chúng ta quên…

Đỗ Quý Dân

Refugee Awareness Day Keynote Address (June 20, 2008) By Jenny Do

Ladies and Gentlemen:

Twenty-four years ago, the person who is now standing before you was a young refugee. She was intimidated. She was afraid. She was uncertain about her future. Today she stands before you to speak and to share with you her personal experience. Thank you for giving her that opportunity.

We are here today to celebrate World Refugee Day. For me, this is first and foremost a day of appreciation. As a former refugee, I would like to take this opportunity to thank America and the American people for accepting me and providing me with a new home. I was living in darkness, starvation, discrimination, with little to hope for when I was given the opportunity to go to the United States. America is not only a shelter, it is a refuge for my dignity, an incubator for my potential, an academy of generosity and compassion. I was fed, taught, given the opportunity to thrive and the privilege to contribute as a full-fledged member of the community. I was bestowed rights which I did not know existed, and from there I learned to understand my fundamental responsibility as a community member: that which calls for the recognition and promotion of the simple principle that “All human beings are born free and equal in dignity and rights.”

My journey to resettlement, however, was not an easy journey. I was vaguely aware that I had bought a one-way ticket to a different life and this realization was a painful experience to go through, especially when I had left friends, family, and people and things that are dear to me in that dark corner of the world I once called home. No matter how bad home was, it was my mother country, the cradle of my childhood, the mold of my identity, the first chapters of my existence, and the archives of my cultural and traditional backgrounds. It was and has remained part of me, and during those early years, my life was torn between the two contrasting ways of life, between the past and the present. I woke up at night thinking I was still in Vietnam, then found myself in a strange new world. I was not at home, I was taking refuge in a foreign land. There were moments that I regretted the predictable instability of my home country as I was lost in the uncertainty of this new stable environment. Life became two different fragments of a same existence. I measured everything against my past and was never able to concentrate on my present or to plan for my future.

As in the case of many refugees, I came to this country unequipped. I spoke no English and had no transferable skills. I still don’t fully know how I managed to become self-sufficient and independent within months, but I know for sure that I could not have grown without the kindness of the people I met, the dedication of the agencies that provided me with that very much needed foundation on which I now build my life.

I remember the kindness of Mrs. Dzung Tran, the Social Worker who worked for Santa Clara County Social Services Agency. Mrs. Tran went out of her way to help me. She came to visit me one day at my empty apartment and found me sitting on the floor eating ramen noodles, using a cardboard box as a table. She treated me like her child, and on her return visit, she bought me chairs. She never talked down to me, but always praised my ability to learn and my will to become independent. She truly restored my faith in humanity.

I remember the dedication of that institution known as VIVO, the Vietnamese Voluntary Foundation. It was VIVO that taught my first skill of typing and helped me search for work. VIVO staff not only prepared me for the job market, they helped me regain my self-confidence. With its limited resources, VIVO has helped many refugees like me through the years. They treated refugees with that rare combination of understanding, compassion and respect. Thank you, VIVO.

I remember working with refugees when I was at CIU, the Refugee Program’s Central Intake Unit. They received help from Catholic Charities, IRC (International Rescue Committee), IRCC (Indochinese Refugee Resettlement Center), CSEARR ( Center for Southeast Asian Refugee Resettlement), OTI (Occupational Training Institute), AACI (Asian American for Community Involvement), CET (Center for Employment and Training), and many other organizations that have helped refugees through the years. The list is long and I cannot mention all the names here. The fact that refugees have now successfully resettled in the area is a great testimony to the kindness and dedication of these agencies. On behalf of all refugees in the area, I thank you all.

Of course, refugees would not receive adequate help without an effective and sensible federal refugee program. The policy regarding refugees have changed through the years, and it is up to refugee advocates to ensure that newly arrived refugees have a strong opportunity to establish a new home in this country, so that they may become valued contributors to this society. After all, this is what America is about. We must influence refugee policy to ensure that America remains the beacon of hope for refugees around the world.

Many of the people who helped me and other refugees were themselves refugees. Yet when I received their kindness, I did not think of them as refugees. I thought of them as members of a kind and contributing society. Then it dawned on me that I, too, could belong to that community if I returned such kindness, not directly to them, but by reaching out to others who faced the same difficulties as I had in my early years.

From a young girl who could not understand English, I have now become an attorney. From a recipient of public assistance, I now run a nonprofit organization taking care of the needy and the poor. If that is a magical transformation, then the magic wand is the spirit of the people who helped me. Their kindness and dedication unlocked my potential and gave me wings. Without receiving such kindness and dedication, I do not know where I would be today.

Through my long journey, I have found myself. I am where I return my kindness. And I have found “home.” But I now realize that “home” is not merely a house or shelter but membership in a contributing community. The contribution does not need to be much, but simply a sincere willingness to engage. A little kindness. A little understanding. A little compassion. A recognition of the dignity and the rights of others. In the spirit of World Refugee Day.

The Crime of Poverty

It happened in a small village in Southeast Asia. The event: a mother beating her child. Tears poured out from the mother’s eyes as she flogged her ten-year old daughter. She was told that her child had stolen 500 “dong” (a US dollar is worth approximately 18,000 dong) from another kid in the neighborhood. There was no direct evidence of the alleged crime. There could not be any: the child never committed the theft. The accusations were based on the fact that the “culprit” belonged to the poorest family in the neighborhood: she is poor, she must have stolen the money. Out of self-pity, shame, and anger, the mother gave her innocent child a good whipping while cursing fate. The child took the beating and grew up learning that her poverty was the worst of all crimes.

The little Southeast Asian girl was not unhappy because of the absence of an adequate material life. She played in the fields, she played in the streets, she played with other poor children in the neighborhood. Her mother could not afford to send her to school, but she found ways to make herself useful. Every day she went to the well on the other side of the village to fetch water for her family. She helped her mother sell cigarettes on the streets. She took care of her baby brother for several hours a day. She cooked. She washed dirty clothes. And she played. As a matter of fact, she kept herself quite busy, never having time to feel sad or to worry about her future. Now and then, people reminded her of the fact that she was poor; and the poverty label they put upon her made her feel as if she was subhuman or guilty of a repugnant crime. The physical punishment she received the day she was accused of stealing was not unbearable, but the cause of that punishment smothered her remaining resistance, stripped away her dignity, and left her bare and unprotected from the cruel judgments of a conventional society.

Poverty casts a stigma on those it befriends. That stigma exists everywhere, in third-world countries as well as in wealthy nations such as the U.S. Take for instance the story of Mrs. Jefferson in San Jose, California. The event took place in the working area of the County Welfare Office. It was three days before Christmas. The Welfare Office was having a “toy drive” for children of welfare recipients. Mrs. Jefferson took her little boy to the Welfare Office so that he could get his “present.” And indeed he did. The welfare workers had collected quite a selection of toys, and little Joey was able to find a nice teddy bear. But little Joey, marveled by the toy collection, did not want to leave. Instead, he kept digging into the boxes. Leaving the boy there enjoying himself, Mrs. Jefferson went to the ladies room. When passing by the clerk’s desk, she overheard a worker asking the clerk: “Who let these people go inside the working area?… Don’t you know that they may steal our stuff?… Can you try to get them out?… Get those toy boxes out to the lobby.” Mrs. Jefferson stopped. Suppressing the urge to relieve herself, she returned to her son, took the teddy bear out of his hand, put it on a table, and led the boy out of the office. On her way out, she stopped at the clerk’s desk and said to her: “Merry Christmas.” The clerk looked up, smiled at her, and replied: “Merry Christmas.” After long working hours, she was happy to receive greetings from a client.

Fearing that the poor are prone to commit criminal activities is not a necessary excuse for alienating them from the rest of the society. The poverty label itself is a sufficient cause for discrimination. Consider the case of Mrs. Ramirez. She was waiting at the checkstand in a crowded supermarket. Her little girl was asking her to buy a doll displayed nearby. “I don’t have money, Maria,” Mrs. Ramirez told her child. “But you do, mommy, you are holding money in your hand,” Maria insisted. “This is not money, Maria. These are food stamps. I cannot buy a doll with these.” As she was trying to explain to her child, Mrs. Ramirez noticed a change in the cashier clerk’s facial expression. The friendly smile which was there just a minute ago had disappeared. She felt upon her a deep and penetrating gaze. “That will be twenty-one ninety, Ma’am,” a cold voice resounded. Giving the Food Stamps to the clerk, Mrs. Ramirez had the definite feeling that eyes were all upon her. She gathered her strength, looked up, took the grocery bag, and walked out, wishing that she were able to disappear from the crowd.

Why does the stigma exists? It must be because society perceives that the poor deserve it, and therefore discrimination against them can be well justified. After all, aren’t they immoral? In many countries, the poor even sell their children for puny sums of money. And all over the world, poor women sell their bodies to make their living. Aren’t they also criminals? Don’t poor people steal, rob, prostitute? Don’t they drink in public, litter the parks, and frequently disturb the peace? For all the wrongs they do, the decent society still bears the burden to support them. If anyone disagrees, let him (or her) go to the welfare office and check it out. He will be amazed to find out how many poor are receiving public assistance. And he will be told that these people refuse to work. They are the cause for the economy to go bad. The decent person has no choice but to discriminate against the poor.

Come to think about it, poverty is a crime.

Jenny Do

Anh ơi! Anh ơi!

Viết về anh để em mơ đến cánh đồng

Xanh ngọt ngào xoa dịu những lằn roi

Em thấy trong em có cái gì nhức nhối

Sân khấu về khuya, từng giọt nhỏ đêm thâu

Một mình em đối diện với viễn trường

Anh ơi anh ơi, đời lạnh quá!

Viết về anh để em tìm lại năm mới,

Về say hoa mận nở

Đi với anh quanh đêm, em vui pháo nổ rộn ràng

Trong trang giấy thơm, Anh bảo em là viên ngọc quí

“Người yêu dấu ơi!” “Bên Kia Sông” thương thương anh vẫn gọi

Trong mênh mang, em ngất ngây giai điệu tình mình

Nhưng anh ơi, thu về dốc cao miệt mài, em leo mãi

Ngày đến, ngày đi, nắng mưa hội ngộ

Đêm trong em nay trăng đã tan dần

Anh ơi anh ơi, em gọi miên man qua thác đổ

Ánh sáng đã nhòa vàng mặt trời đã lỗi hẹn

Mất đâu rồi sức mạnh của tình em?

Một lần nữa, viết về anh để em còn được sống

Sống hôm qua, sống hôm nay, và còn hẹn ngày mai

Anh ơi anh ơi, em thấy mình đuối sức

Không thể bay cao, không thể làm điểm tựa

Nhưng trí tuệ tâm linh vẫn âm thầm mãnh liệt

Vẫn biết yêu anh và biết sống vì anh

Jenny Do

March 24, 2009

The Poet and Lady Poetry

The poet is forever the prisoner of his own limitations, and therefore is condemned to break his boundaries and search for the absolute. Just as Sisyphus who was condemned to roll his boulder uphill only to watch it roll back down, the poet finds new boundaries after having broken old ones. He must continue to find ways to cross these boundaries. Such is the essence of being a poet. He who stops will sever his relationship with poetry.

Poetry, on the other hand, has no boundaries. Poetry defies the boundaries of language, leaving the poet behind, drowned in the ocean of words and images. Poetry crosses the boundaries of the imagination, leaving men wandering in their own dreams. Poetry goes beyond the human experience, which ties men to their history. And poetry transcends the spiritual, as it is enlightenment in itself, while men are bogged down in doubt and torment. Poetry is self-existing. She does not come from the poet, but actually creates the poet, through seduction and inspiration.

You have long left the realm of language
And let me drown in the ocean of poetry.
The dying old moon is gasping for breath
While the shark king wades in the shallow creek.

You have flown past the land of strange dreams
Leaving me wander this human world.
At sundown, I shed my skin looking for my Self
And shouted on top of my lungs to shatter the darkness of the night.

You have forgotten the river of memories
And led me astray in wistful nostalgia.
In my nocturnal dream, my former life woke up
And stirred the old ashes to kindle a new fire.

You have turned away from enlightenment
Leaving me tormented by remorse.
The bell toll at midnight roused me from my sleep
While the crescent moon curved the path to Nirvana.

Water and Sunshine

Give me your hand, I'll seize the day
Give me water, I'll spring from your well
Dream me to the Sahara, fly me to the Pacific
Take my hand, emit my sunshine
Take my ocean, nurture my rice fields,
Take my crane wings, cross my tropical horizons
To find yourself and discover me.

Jenny Do
June 2009

Thi Sĩ và Nàng Thơ

Em đã lìa xa miền ngôn ngữ
Để anh chết đuối giữa biển thơ
Trăng xưa hấp hối tìm hơi thở
Suối cạn vẫy vùng chúa kình ngư

Em đã bay qua vùng mộng lạ
Để anh quanh quẩn chốn trần ai
Chiều hôm lột xác tìm bản ngã
Thét vang cho vỡ bóng đêm dài

Em đã quên dòng sông ký ức
Để anh lạc lõng cõi nhớ mong
Đêm mơ thấy tiền thân tỉnh giấc
Khơi đống tro xưa nhúm lửa hồng

Em đã quay lưng về giác ngộ
Để anh vật vã với ăn năn
Nửa đêm bừng tỉnh nghe chuông đổ
Trăng khuyết bẻ cong cõi niết bàn.

Đỗ Quý Dân

© 2009 Dan Do – All Rights Reserved

Cứ là vui say

Đây là hai bài hát viết trong lúc ngất ngưởng say.

Em ngồi đây bên tôi
Cười vang cho vui đời
Rượu ngon mềm đôi môi
Em vui và tôi vui.

Em nằm đây bên anh
Ngủ say trong cuộc tình
Tình say mềm hai tay
Em say và anh say.

Chorus
Ta bên nhau
Rồi ta xa nhau
Em về chân trời mới
Anh vui miền nắng lạ
Ta hẹn gặp lại nhau
Nơi tình yêu bắt đầu

Ta vui và ta say
Dù chỉ có một ngày
Ta vui và ta say
Dù mai là chia tay.

Ta vui và ta say
Dù chỉ có một ngày
Ta vui và ta say
Dù chỉ còn đêm nay.

Em sắp say chưa?

Em sắp say chưa?
Ngày mai không còn nữa
Em sắp say chưa?
Hôm qua đã qua rồi
Em sắp say chưa?
Đừng để anh chờ nữa
Anh đã say
Đã say rồi em ơi!

Hãy uống đi
Uống cho cạn tình anh
Uống để cười
Để nước mắt long lanh
Uống để men say
Thấm mềm bờ môi xanh
Thấm qua môi anh
Thấm tận hồn anh…

Hãy lắng nghe
Tiếng vọng từ đáy chai
Tiếng đại dương
Tiếng sóng vỗ cuồng say
Tiếng hát mỹ nhân ngư
Tiếng điệu buồn Nam ai
Nghe tình yêu
Nhẹ như tiếng thở dài.

Em sắp say chưa?
Ngày mai không còn nữa
Em sắp say chưa?
Hôm qua đã qua rồi
Em sắp say chưa?
Đừng để anh chờ nữa
Anh đã say
Đã say rồi em ơi!

© 2008 Dan Do – All rights reserved

NGÓN TAY BÓP CÒ SÚNG

Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay run rẩy, sợ hãi. Ngón tay ăn năn
Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay ngập ngừng, ngón tay lấy bình tĩnh, ngón tay lý luận
Ngón tay giải thích
Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay lại giải thích, ngón tay tìm ra lý do
Để lại bóp cò súng
Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay thản nhiên, ngón tay dửng dưng
Ngón tay không giải thích
Và ngón tay tiếp tục bóp cò súng.

Đỗ Quý Dân

© 2006 Dan Do – All Rights Reserved