CHỖ ĐỨNG CỦA TÔI

Tôi với anh
Đừng bắt ta cùng chí hướng
Như thế là mất tự do
Tôi quý nó như hơi thở
Tôi cần sống
Nên tôi với anh
Không thể là đồng chí.

Tôi với em
Đừng nói tự do
Để mua để bán để ra giá để mặc cả
Để hiểu đời qua con số
Tôi không mua em
Em đừng bán tôi
Tự do còn giới hạn
Em còn ngồi bên tôi
Ở một nơi không phải thị trường.

Tôi với ngài
Đừng dạy nhau niềm tin
Chỉ là liều thuốc của gã lang băm
Lừa những kẻ yếu đuối
Ngài và tôi là hai con kiến
Trên quả địa cầu nhỏ như hạt bụi trong vũ trụ
Thượng đế ngu mới quan tâm đến hạt bụi
Hạt bụi ngu mới nghĩ mình đáng để quan tâm
Khi vũ trụ còn bao la đến thế.
Hay người ngu?
Hay ngài ngu?
Hay tôi ngu?
Muốn không ngu thì đừng tin thượng đế.

Tôi biết
Gió mãnh liệt đến đâu cũng chỉ là không khí
Sóng hung dữ đến đâu cũng chỉ là nước
Sống oai phong đến đâu cũng chỉ là hơi thở chưa tắt
Thơ cũng chỉ là tiếng vang
Nhắc cho con người đời chỉ là ảo tưởng.

Đỗ Quý Dân

NẾU

Nếu em đem đời anh ra vẽ kiểu
Em sẽ phải đứng nghiêng
Mới nhìn ra cái thẳng
Trong mô hình xiêu vẹo ngổn ngang

Nếu em tìm ngày xưa trong nuối tiếc
Em sẽ thành huyền thoại
Tương lai sẽ chìm trong cổ tích
Mây ngừng trôi.

Nếu em đặt niềm tin vào anh
Anh sẽ không còn giải thích
Tại sao anh yêu em
Bản tình ca nghe như lời ru ngủ.

Nếu em tin vào thượng đế
Em sẽ lên án loài người
Em là quan tòa
Anh là tội nhân
Hay ngược lại.

Nếu chúng ta quên…

Đỗ Quý Dân

Refugee Awareness Day Keynote Address (June 20, 2008) By Jenny Do

Ladies and Gentlemen:

Twenty-four years ago, the person who is now standing before you was a young refugee. She was intimidated. She was afraid. She was uncertain about her future. Today she stands before you to speak and to share with you her personal experience. Thank you for giving her that opportunity.

We are here today to celebrate World Refugee Day. For me, this is first and foremost a day of appreciation. As a former refugee, I would like to take this opportunity to thank America and the American people for accepting me and providing me with a new home. I was living in darkness, starvation, discrimination, with little to hope for when I was given the opportunity to go to the United States. America is not only a shelter, it is a refuge for my dignity, an incubator for my potential, an academy of generosity and compassion. I was fed, taught, given the opportunity to thrive and the privilege to contribute as a full-fledged member of the community. I was bestowed rights which I did not know existed, and from there I learned to understand my fundamental responsibility as a community member: that which calls for the recognition and promotion of the simple principle that “All human beings are born free and equal in dignity and rights.”

My journey to resettlement, however, was not an easy journey. I was vaguely aware that I had bought a one-way ticket to a different life and this realization was a painful experience to go through, especially when I had left friends, family, and people and things that are dear to me in that dark corner of the world I once called home. No matter how bad home was, it was my mother country, the cradle of my childhood, the mold of my identity, the first chapters of my existence, and the archives of my cultural and traditional backgrounds. It was and has remained part of me, and during those early years, my life was torn between the two contrasting ways of life, between the past and the present. I woke up at night thinking I was still in Vietnam, then found myself in a strange new world. I was not at home, I was taking refuge in a foreign land. There were moments that I regretted the predictable instability of my home country as I was lost in the uncertainty of this new stable environment. Life became two different fragments of a same existence. I measured everything against my past and was never able to concentrate on my present or to plan for my future.

As in the case of many refugees, I came to this country unequipped. I spoke no English and had no transferable skills. I still don’t fully know how I managed to become self-sufficient and independent within months, but I know for sure that I could not have grown without the kindness of the people I met, the dedication of the agencies that provided me with that very much needed foundation on which I now build my life.

I remember the kindness of Mrs. Dzung Tran, the Social Worker who worked for Santa Clara County Social Services Agency. Mrs. Tran went out of her way to help me. She came to visit me one day at my empty apartment and found me sitting on the floor eating ramen noodles, using a cardboard box as a table. She treated me like her child, and on her return visit, she bought me chairs. She never talked down to me, but always praised my ability to learn and my will to become independent. She truly restored my faith in humanity.

I remember the dedication of that institution known as VIVO, the Vietnamese Voluntary Foundation. It was VIVO that taught my first skill of typing and helped me search for work. VIVO staff not only prepared me for the job market, they helped me regain my self-confidence. With its limited resources, VIVO has helped many refugees like me through the years. They treated refugees with that rare combination of understanding, compassion and respect. Thank you, VIVO.

I remember working with refugees when I was at CIU, the Refugee Program’s Central Intake Unit. They received help from Catholic Charities, IRC (International Rescue Committee), IRCC (Indochinese Refugee Resettlement Center), CSEARR ( Center for Southeast Asian Refugee Resettlement), OTI (Occupational Training Institute), AACI (Asian American for Community Involvement), CET (Center for Employment and Training), and many other organizations that have helped refugees through the years. The list is long and I cannot mention all the names here. The fact that refugees have now successfully resettled in the area is a great testimony to the kindness and dedication of these agencies. On behalf of all refugees in the area, I thank you all.

Of course, refugees would not receive adequate help without an effective and sensible federal refugee program. The policy regarding refugees have changed through the years, and it is up to refugee advocates to ensure that newly arrived refugees have a strong opportunity to establish a new home in this country, so that they may become valued contributors to this society. After all, this is what America is about. We must influence refugee policy to ensure that America remains the beacon of hope for refugees around the world.

Many of the people who helped me and other refugees were themselves refugees. Yet when I received their kindness, I did not think of them as refugees. I thought of them as members of a kind and contributing society. Then it dawned on me that I, too, could belong to that community if I returned such kindness, not directly to them, but by reaching out to others who faced the same difficulties as I had in my early years.

From a young girl who could not understand English, I have now become an attorney. From a recipient of public assistance, I now run a nonprofit organization taking care of the needy and the poor. If that is a magical transformation, then the magic wand is the spirit of the people who helped me. Their kindness and dedication unlocked my potential and gave me wings. Without receiving such kindness and dedication, I do not know where I would be today.

Through my long journey, I have found myself. I am where I return my kindness. And I have found “home.” But I now realize that “home” is not merely a house or shelter but membership in a contributing community. The contribution does not need to be much, but simply a sincere willingness to engage. A little kindness. A little understanding. A little compassion. A recognition of the dignity and the rights of others. In the spirit of World Refugee Day.

The Crime of Poverty

It happened in a small village in Southeast Asia. The event: a mother beating her child. Tears poured out from the mother’s eyes as she flogged her ten-year old daughter. She was told that her child had stolen 500 “dong” (a US dollar is worth approximately 18,000 dong) from another kid in the neighborhood. There was no direct evidence of the alleged crime. There could not be any: the child never committed the theft. The accusations were based on the fact that the “culprit” belonged to the poorest family in the neighborhood: she is poor, she must have stolen the money. Out of self-pity, shame, and anger, the mother gave her innocent child a good whipping while cursing fate. The child took the beating and grew up learning that her poverty was the worst of all crimes.

The little Southeast Asian girl was not unhappy because of the absence of an adequate material life. She played in the fields, she played in the streets, she played with other poor children in the neighborhood. Her mother could not afford to send her to school, but she found ways to make herself useful. Every day she went to the well on the other side of the village to fetch water for her family. She helped her mother sell cigarettes on the streets. She took care of her baby brother for several hours a day. She cooked. She washed dirty clothes. And she played. As a matter of fact, she kept herself quite busy, never having time to feel sad or to worry about her future. Now and then, people reminded her of the fact that she was poor; and the poverty label they put upon her made her feel as if she was subhuman or guilty of a repugnant crime. The physical punishment she received the day she was accused of stealing was not unbearable, but the cause of that punishment smothered her remaining resistance, stripped away her dignity, and left her bare and unprotected from the cruel judgments of a conventional society.

Poverty casts a stigma on those it befriends. That stigma exists everywhere, in third-world countries as well as in wealthy nations such as the U.S. Take for instance the story of Mrs. Jefferson in San Jose, California. The event took place in the working area of the County Welfare Office. It was three days before Christmas. The Welfare Office was having a “toy drive” for children of welfare recipients. Mrs. Jefferson took her little boy to the Welfare Office so that he could get his “present.” And indeed he did. The welfare workers had collected quite a selection of toys, and little Joey was able to find a nice teddy bear. But little Joey, marveled by the toy collection, did not want to leave. Instead, he kept digging into the boxes. Leaving the boy there enjoying himself, Mrs. Jefferson went to the ladies room. When passing by the clerk’s desk, she overheard a worker asking the clerk: “Who let these people go inside the working area?… Don’t you know that they may steal our stuff?… Can you try to get them out?… Get those toy boxes out to the lobby.” Mrs. Jefferson stopped. Suppressing the urge to relieve herself, she returned to her son, took the teddy bear out of his hand, put it on a table, and led the boy out of the office. On her way out, she stopped at the clerk’s desk and said to her: “Merry Christmas.” The clerk looked up, smiled at her, and replied: “Merry Christmas.” After long working hours, she was happy to receive greetings from a client.

Fearing that the poor are prone to commit criminal activities is not a necessary excuse for alienating them from the rest of the society. The poverty label itself is a sufficient cause for discrimination. Consider the case of Mrs. Ramirez. She was waiting at the checkstand in a crowded supermarket. Her little girl was asking her to buy a doll displayed nearby. “I don’t have money, Maria,” Mrs. Ramirez told her child. “But you do, mommy, you are holding money in your hand,” Maria insisted. “This is not money, Maria. These are food stamps. I cannot buy a doll with these.” As she was trying to explain to her child, Mrs. Ramirez noticed a change in the cashier clerk’s facial expression. The friendly smile which was there just a minute ago had disappeared. She felt upon her a deep and penetrating gaze. “That will be twenty-one ninety, Ma’am,” a cold voice resounded. Giving the Food Stamps to the clerk, Mrs. Ramirez had the definite feeling that eyes were all upon her. She gathered her strength, looked up, took the grocery bag, and walked out, wishing that she were able to disappear from the crowd.

Why does the stigma exists? It must be because society perceives that the poor deserve it, and therefore discrimination against them can be well justified. After all, aren’t they immoral? In many countries, the poor even sell their children for puny sums of money. And all over the world, poor women sell their bodies to make their living. Aren’t they also criminals? Don’t poor people steal, rob, prostitute? Don’t they drink in public, litter the parks, and frequently disturb the peace? For all the wrongs they do, the decent society still bears the burden to support them. If anyone disagrees, let him (or her) go to the welfare office and check it out. He will be amazed to find out how many poor are receiving public assistance. And he will be told that these people refuse to work. They are the cause for the economy to go bad. The decent person has no choice but to discriminate against the poor.

Come to think about it, poverty is a crime.

Jenny Do

Anh ơi! Anh ơi!

Viết về anh để em mơ đến cánh đồng

Xanh ngọt ngào xoa dịu những lằn roi

Em thấy trong em có cái gì nhức nhối

Sân khấu về khuya, từng giọt nhỏ đêm thâu

Một mình em đối diện với viễn trường

Anh ơi anh ơi, đời lạnh quá!

Viết về anh để em tìm lại năm mới,

Về say hoa mận nở

Đi với anh quanh đêm, em vui pháo nổ rộn ràng

Trong trang giấy thơm, Anh bảo em là viên ngọc quí

“Người yêu dấu ơi!” “Bên Kia Sông” thương thương anh vẫn gọi

Trong mênh mang, em ngất ngây giai điệu tình mình

Nhưng anh ơi, thu về dốc cao miệt mài, em leo mãi

Ngày đến, ngày đi, nắng mưa hội ngộ

Đêm trong em nay trăng đã tan dần

Anh ơi anh ơi, em gọi miên man qua thác đổ

Ánh sáng đã nhòa vàng mặt trời đã lỗi hẹn

Mất đâu rồi sức mạnh của tình em?

Một lần nữa, viết về anh để em còn được sống

Sống hôm qua, sống hôm nay, và còn hẹn ngày mai

Anh ơi anh ơi, em thấy mình đuối sức

Không thể bay cao, không thể làm điểm tựa

Nhưng trí tuệ tâm linh vẫn âm thầm mãnh liệt

Vẫn biết yêu anh và biết sống vì anh

Jenny Do

March 24, 2009

The Poet and Lady Poetry

The poet is forever the prisoner of his own limitations, and therefore is condemned to break his boundaries and search for the absolute. Just as Sisyphus who was condemned to roll his boulder uphill only to watch it roll back down, the poet finds new boundaries after having broken old ones. He must continue to find ways to cross these boundaries. Such is the essence of being a poet. He who stops will sever his relationship with poetry.

Poetry, on the other hand, has no boundaries. Poetry defies the boundaries of language, leaving the poet behind, drowned in the ocean of words and images. Poetry crosses the boundaries of the imagination, leaving men wandering in their own dreams. Poetry goes beyond the human experience, which ties men to their history. And poetry transcends the spiritual, as it is enlightenment in itself, while men are bogged down in doubt and torment. Poetry is self-existing. She does not come from the poet, but actually creates the poet, through seduction and inspiration.

You have long left the realm of language
And let me drown in the ocean of poetry.
The dying old moon is gasping for breath
While the shark king wades in the shallow creek.

You have flown past the land of strange dreams
Leaving me wander this human world.
At sundown, I shed my skin looking for my Self
And shouted on top of my lungs to shatter the darkness of the night.

You have forgotten the river of memories
And led me astray in wistful nostalgia.
In my nocturnal dream, my former life woke up
And stirred the old ashes to kindle a new fire.

You have turned away from enlightenment
Leaving me tormented by remorse.
The bell toll at midnight roused me from my sleep
While the crescent moon curved the path to Nirvana.

Water and Sunshine

Give me your hand, I'll seize the day
Give me water, I'll spring from your well
Dream me to the Sahara, fly me to the Pacific
Take my hand, emit my sunshine
Take my ocean, nurture my rice fields,
Take my crane wings, cross my tropical horizons
To find yourself and discover me.

Jenny Do
June 2009

Thi Sĩ và Nàng Thơ

Em đã lìa xa miền ngôn ngữ
Để anh chết đuối giữa biển thơ
Trăng xưa hấp hối tìm hơi thở
Suối cạn vẫy vùng chúa kình ngư

Em đã bay qua vùng mộng lạ
Để anh quanh quẩn chốn trần ai
Chiều hôm lột xác tìm bản ngã
Thét vang cho vỡ bóng đêm dài

Em đã quên dòng sông ký ức
Để anh lạc lõng cõi nhớ mong
Đêm mơ thấy tiền thân tỉnh giấc
Khơi đống tro xưa nhúm lửa hồng

Em đã quay lưng về giác ngộ
Để anh vật vã với ăn năn
Nửa đêm bừng tỉnh nghe chuông đổ
Trăng khuyết bẻ cong cõi niết bàn.

Đỗ Quý Dân

© 2009 Dan Do – All Rights Reserved

Cứ là vui say

Đây là hai bài hát viết trong lúc ngất ngưởng say.

Em ngồi đây bên tôi
Cười vang cho vui đời
Rượu ngon mềm đôi môi
Em vui và tôi vui.

Em nằm đây bên anh
Ngủ say trong cuộc tình
Tình say mềm hai tay
Em say và anh say.

Chorus
Ta bên nhau
Rồi ta xa nhau
Em về chân trời mới
Anh vui miền nắng lạ
Ta hẹn gặp lại nhau
Nơi tình yêu bắt đầu

Ta vui và ta say
Dù chỉ có một ngày
Ta vui và ta say
Dù mai là chia tay.

Ta vui và ta say
Dù chỉ có một ngày
Ta vui và ta say
Dù chỉ còn đêm nay.

Em sắp say chưa?

Em sắp say chưa?
Ngày mai không còn nữa
Em sắp say chưa?
Hôm qua đã qua rồi
Em sắp say chưa?
Đừng để anh chờ nữa
Anh đã say
Đã say rồi em ơi!

Hãy uống đi
Uống cho cạn tình anh
Uống để cười
Để nước mắt long lanh
Uống để men say
Thấm mềm bờ môi xanh
Thấm qua môi anh
Thấm tận hồn anh…

Hãy lắng nghe
Tiếng vọng từ đáy chai
Tiếng đại dương
Tiếng sóng vỗ cuồng say
Tiếng hát mỹ nhân ngư
Tiếng điệu buồn Nam ai
Nghe tình yêu
Nhẹ như tiếng thở dài.

Em sắp say chưa?
Ngày mai không còn nữa
Em sắp say chưa?
Hôm qua đã qua rồi
Em sắp say chưa?
Đừng để anh chờ nữa
Anh đã say
Đã say rồi em ơi!

© 2008 Dan Do – All rights reserved

NGÓN TAY BÓP CÒ SÚNG

Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay run rẩy, sợ hãi. Ngón tay ăn năn
Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay ngập ngừng, ngón tay lấy bình tĩnh, ngón tay lý luận
Ngón tay giải thích
Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay lại giải thích, ngón tay tìm ra lý do
Để lại bóp cò súng
Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay thản nhiên, ngón tay dửng dưng
Ngón tay không giải thích
Và ngón tay tiếp tục bóp cò súng.

Đỗ Quý Dân

© 2006 Dan Do – All Rights Reserved

NỖI CÔ ĐƠN CỦA NGÀY MAI

tôi thấy cái đẹp và ngày mai
không sống cùng chung chỗ

tôi thấy xác thân và ngày mai
đang ám ảnh tôi ngày hôm nay

tôi thấy tình yêu và ngày mai
lạc trong ngày mai vì bám vào quá khứ

tôi thấy lịch sử và ngày mai
như những cuốn phim chiếu đi chiếu lại

tôi thấy thế giới và ngày mai
bị loài người và hôm nay lừa gạt

tôi thấy ước mơ và ngày mai
vẫn tiếp tục đuổi nhau mãi mãi

tôi thấy cô đơn và ngày mai
là một ngày mai dài bất tận

tôi không thấy tôi và ngày mai
không, tôi vẫn còn chưa thấy!

Đỗ Quý Dân

THƠ Ở BỒN TIỂU

tôi đứng trước bồn tiểu
trong phòng vệ sinh nam
chợt nhớ đến Marcel Duchamp
với tác phẩm bồn tiểu bất hủ
chàng đặt tên "Fontaine"
làm xôn xao giới nghệ thuật
tôi ngả mũ thán phục
nhớ tới dạo chàng khiêu khích nhóm lập thể
khi họa nàng khỏa thân bước xuống cầu thang (1)
rồi lại ghé qua bồn tiểu của những gã đàn ông
tìm nghệ thuật ở đấy
tôi cũng ngả mũ chào giới phê bình
và ngả mũ chào phái Dada
đã thấy được ý nghĩa sâu xa
và đỉnh cao nghệ thuật
trong chiếc bồn tiểu muôn thuở
giờ tôi đang đứng trước nguồn cảm hứng
của tác phẩm đó, một cái bồn tiểu trắng tinh rực rỡ
nghe tiếng nước tiểu tôi róc rách rơi
như bài thơ rơi lên tác phẩm
tôi chợt hiểu ý nghĩa của "Fontaine"
khoe nghệ thuật ở nơi bất ngờ nhất
và nghe tiếng nước tiểu mình
ngân tiếng thơ nối vòng tay nghệ thuật
ôi, còn gì hơn khoái lạc
sáng tác thơ khi làm chuyện tự nhiên
trong một ngày hồn thơ lai láng.

một kẻ lạ vừa đứng vào bên cạnh
để bắt đầu làm thơ
sau khi chào hỏi
"hi, how are you?"

Phải chăng, thơ lúc nào cũng sẵn?

Đỗ Quý Dân


(1) Nu descendant un escalier (1913), họa phẩm của Marcel Duchamp

Love story

Đùa tí cho vui


Hôm nay buồn anh tìm em tâm sự
Cho quên đi những khắc khoải trong tim
Khi anh than cuộc đời sao khó thở
Em bảo anh “Đi ăn phở với em!”

Khi anh lo cho tương lai mù mịt
Em khoe anh cái ví hiệu LV
Đời ngắn ngủi băn khoăn chi cho mệt
Em xài tiền, anh cứ chịu khó chi!

Em là nắng, là mưa, là tất cả
Em đi lui, đi tới giữa đời anh
Em hỏi anh cớ sao anh tơi tả?
“Dạ thưa em, kết quả một cuộc tình!”

Đỗ Quý Dân

Thơ Con Chuột

Em, người yêu anh
Tình em như ngôi thành cổ
Tình em như bức tường kiên cố
Tình em là muôn thuở
Còn anh...
Anh chỉ là giấc mơ thôi!

Anh muốn làm con chuột
Đục tường thành chui ra
Anh muốn làm bụi nhà
Luồn qua khe cửa hở
Đi tìm ánh mặt trời.
Anh muốn làm loài chim
Để bay đi...

Nhưng em ơi!
Tường em sao dày quá
Cửa em sao kín bưng?

Đỗ Quý Dân

Tố Như

Tố Như tiên sinh
Anh hùng tu mi nam tử
Xót Thúy Kiều hồng nhan bạc mệnh
Kiếp phong trần ông Tạo bắt long đong
Ôi, tiếng mới đứt lòng
Riêng mình tự an ủi
Ta đây có bốn cung
Nam Bắc Tây Đông
Không cung nào gối chiếc buồng không
Tuyết tuyết hồng hồng
Yểu điệu thục nữ
Lòng ta rộng mênh mông.

Đỗ Quý Dân

NHỮNG NGƯỜI ĐÀN BÀ TRONG TÔI

Dựa theo thuyết phát triển “anima” của Carl Jung

Eve
Em đến từ đâu gọi tên anh
đánh thức anh bằng tình yêu thánh thiện
hay gọi mời anh bằng cám dỗ?
Em hay anh là nguyên tội trần gian?
Eve! Trong anh, em là vùng khám phá
Em để anh yêu hay để anh tìm hiểu tình yêu?
Em biến anh thành kình ngư săn mồi còn em cứ vô tình đùa vui trên sóng biển
Em gieo mấm mồng tội lỗi khi trong em vẫn mãi mãi hồn nhiên
Eve! Em là trái ngon bất lực bị biến thành trái cấm?
Em bị giam cầm
để cai ngục tôn em thành nữ chúa
để anh không tự chủ và không hiểu
mình sẽ chìm sâu trong vũng xoáy cơn mê
hay bừng tỉnh từ nụ cười em ngây thơ như lần đầu tiên bước chân vào thế giới?
Em vẫn mãi mãi trong anh
ở điểm ban đầu
nối với đoạn kết
của vòng tròn định mệnh.

Helen
Em giờ đây lột xác
đã hiểu tình yêu, đã quên thuở ban đầu
em đã biết được sức toàn năng
của nụ cười ánh mắt
em đam mê với khả năng làm đam mê
yêu mãnh liệt để chứng minh
tình yêu mãnh liệt
Anh không họa nổi chân dung em
vì sao trời không thể giam trong giới hạn
em cất tiếng ca để vũ trụ lắng nghe
bước xuống thi đàn để hồn thơ chết yểu
Helen! Em bước sang phương Đông cho thành trì đổ vỡ
không ăn năn, không nuối tiếc
vì nguồn sống của em là sức mạnh ái tình
yêu và chinh phục
chinh phục rồi yêu
Em thản nhiên khi Hector ngã gục
Dưới lưỡi gươm tàn bạo của Achilles
Trong trời thơ, em phá tan yên tĩnh
Em hút khô dòng sáng tạo, để anh trần truồng trong tâm tưởng
Rồi em trút áo xiêm
Thả người bơi trong hồ tự mãn

Maria
Em ngồi ngước mắt nhìn sao đêm
giữa tĩnh lặng nghe tình yêu
kết đọng lại trong sương đêm tinh khiết
nhỏ xuống từng giọt như Cam Lộ
rửa sạch những vết thương anh
đang bị những lở loét của thời gian làm bưng mủ
những giòi bọ cuộc đời ăn nát thịt da và xương tủy
ăn sâu đến tận linh hồn
chỉ cần bàn tay em vuốt ve
ánh mắt xoa dịu
sẽ lành lặn, hồi sinh
tình yêu giờ là bao dung, tha thứ
Maria! Trong em, một người yêu, một người mẹ
Anh tìm về chốn ấm cúng thuở ban đầu
gối đầu ngủ, mỉm cười như thơ trẻ
Em yêu không tự nghĩ đến bản thân
chỉ nghĩ đến phép màu
của tình yêu ban cho kẻ khác
thánh thiện hay lỗi lầm
những linh hồn hấp hối tìm bao dung để hồi sinh
Maria! Em đã quên hết đam mê
những kiêu hãnh, những mãnh lực của bờ môi, ánh mắt
sức thuyết phục của vùng thịt da
và biến tình yêu thành từ ái
đổi hoài nghi thành bao dung
anh vẫn nhớ nụ cười thân ái
trong ánh mắt chờ đợi
hôm anh cất bước ra đi.

Sophia
Em đứng cạnh anh thuở bây giờ
xúi anh cùng cất cánh
bay lên đỉnh trời cao
để ngắm từng hành tinh trong vũ trụ
em bảo anh đừng ngưng khám phá
đừng ngại đập tan
những miếu xưa đền cũ
để xây lại tự ban đầu
cất bước từ hồn nhiên để tìm ra hiểu biết
bơi những dòng sông lỗi lầm
để tắm được nước mát của bản năng
phiêu lưu những vùng bị lãng quên hay ghê sợ
để đo lại nhịp tim của mình
và độ mở của cặp mắt tâm linh
Em cũng kiêu hãnh làm cho anh chao đảo
thu phục anh như một tín đồ
rồi trả lại anh ánh sáng của lương tri
em không ngại cùng anh ngụp lặn hồ mê
hoặc leo lên núi cao hít thở bầu không khí trong lành vùng siêu ngã
em xua đuổi anh khi anh ngưng thôi khám phá
và xót đau khi anh quỵ ngã
chăm sóc như mẹ hiền khi anh hấp hối trong cơn mê
em cũng đủ bao dung trong tình yêu để anh được hồi sinh sau cơn thụ hình
chuộc tội
giọt nước mắt em long lanh
nụ cười em rạng rỡ
lúc khuyến khích, lúc chế nhạo,
lúc kiêu hãnh, lúc bao dung
ở nơi em tình yêu anh ngừng lại
để thấm, để hòa, để kích thích, để dịu xoa
để hồn nhiên, để tội lỗi, để hiểu, để quên
và luôn luôn để tìm đường đi mới
dù anh không lạc lối
Sophia! Tên em anh không hiểu
Em hiền ngoan hay phù thủy
Em tượng trưng cho thuần khiết hay biểu tượng của đam mê?
Có lẽ em là tất cả
và em ở trong anh
và anh ở trong em.

Đỗ Quý Dân

MƠ VÀ THỰC

Nhiều lúc tôi mơ đến mặt trời
giữa buổi trưa rực nắng
Nhiều đêm tôi mơ đến mặt trăng
lúc ánh trăng liếm lên cửa sổ
Hàng đêm tôi vẫn mơ đến em
dù em với tôi đang cùng chung chăn gối
Tôi vẫn mỏi chân tìm giấc mơ
trong cuộc đời quá thực.

Vì sợ đêm đen ta tìm ánh sáng
để rồi lao mình vào núi lửa
Trong cơn khát không tìm ra ốc đảo
ta nhảy xuống biển sâu
Lúc cô đơn không có tình yêu
ta manh tâm chiếm đoạt
Nhìn quá khứ để tìm đến tương lai
ta quên đi con đường trước mặt
Những điều ta làm hay không làm:
không phải mơ
rất thực.

Lúc tôi mơ, em buồn
vì tôi không thấy tình yêu em thực.

Tôi lên đường tìm về căn nhà cũ
con đường quen thuộc
mặt trời quen thuộc
ánh trăng quen thuộc
em chờ nơi đó.

Có con đường mòn
như một ngã rẽ
đi về nơi tôi chưa hiểu biết
hai bên đường
có những hàng cây màu sắc lạ

Tôi bỗng thấy em chờ tôi ở đó.

Đỗ Quý Dân

NÓI VỀ MƯA

tôi muốn nói chuyện thật về mưa
nên không muốn làm thơ
vì mưa trong thơ ít khi là mưa thật

nhà thơ thích mưa phùn
vì mưa lâm râm nhẹ như sương
không ướt sũng tóc tai, quần áo
mà cũng chẳng lạnh lắm
nhà thơ khỏi co ro tìm nơi sưởi ấm
làm việc hoặc làm thơ không bị cắt ngang
mưa phùn là mưa lười biếng
hợp với nhà thơ
riêng tôi thấy mưa phùn không đủ ướt
nên đôi quạt nước mưa trên kính xe tôi bị rin rít, tiếng quạt nghe khó chịu.

nhà thơ thích mưa rào
khi ngồi ngắm phố từ phía trong quán cà phê ấm cúng
chốc nữa mưa sẽ tan
đường về hơi lầy lội nhưng cũng không đến nỗi
giờ ngồi đây thương hại kẻ mắc mưa
riêng tôi thích hình dung cơn mưa rào trút xuống khi nhà thơ đang ngoài trời mơ mộng
những cặp tình nhân hình như cũng không thích mưa rào
nhà nông sợ mưa rào làm hỏng mùa màng
chỉ có trẻ con cười vang
chạy tắm mưa
ở những xứ nghèo

nhà thơ tuyệt không thích mưa dầm
dù thích làm thơ ca tụng mưa
mưa dầm làm ngập nước ngoài đường phố
ở những thành phố thiếu cống thoát nước
như Sàigòn, Hà Nội
để nước nuôi những con vi trùng vi khuẩn nổi lềnh bềnh trên những dòng sông miễn cưỡng
nhà thơ ca tụng mưa cũng chỉ vì thơ
dù nhà thơ không thích mưa dầm
những cặp tình nhân rất thích mưa dầm nếu nằm dưới chăn không mặc quần áo
còn nhà nông thì thích mưa nhiều nếu không bão lụt
trẻ con thì bực mình mưa dầm
vì chúng mau chán
kể cả ở những xứ nghèo

Đỗ Quý Dân

MƯỜI PHÚT SUY TƯ VỀ THƠ

MƯỜI PHÚT SUY TƯ VỀ THƠ


Phút thứ 1:

tôi gọi tô phở
Anh bảo phải thêm ớt
ớt cay phở mới ngon

tôi bỏ thêm miếng ớt
cay chưa đủ

tôi bỏ thêm miếng ớt
cay chưa đủ

tôi bỏ thêm miếng ớt
cay chưa đủ

tôi bỏ thêm miếng ớt
và bỏ thêm tương ớt
cay thế mới là cay

tô phở hình như không còn vị phở

Dạo này thơ hình như bị mất chất thơ

Phút thứ 2:

anh có giấc mộng lớn
biến đá cuội thành kim cương
biến nước vòi phông tên thành nước thánh
biến tiếng chửi thề thành thơ
biến đời giả dối thành chân thật

tôi có giấc mộng con
là được em thương hại
và đi chơi quãng đời còn lại
mà chẳng cần suy nghĩ

anh làm thi sĩ
tôi vẫn thế thôi


Phút thứ 3:

vì thiếu bình tĩnh ta đập tan tấm gương lớn
gương vỡ ra thành trăm ngàn mảnh vụn
thế gian mỗi người một mảnh
mảnh nào cũng long lanh
sáng dưới ánh mặt trời
nhưng tôi muốn mảnh của tôi khác mảnh của anh
tôi tìm ra giải pháp
mua sơn về sơn lên mảnh kính vỡ
mảnh tôi đã khác
nhưng hình như màu sơn hơi lòe loẹt

Phút thứ 4:

tôi vẽ hình vuông
bốn cạnh bằng nhau
hình vuông nào cũng thế
nếu cả thế giới vẽ hình vuông
ai vẽ đẹp nhất?

tôi vẽ hình
không biết là hình gì?
hình tự do
tôi ngắm mãi không ra hình dạng
nếu cả thế giới vẽ hình tự do
ai vẽ hình lạ nhất?

cái đẹp của hình vuông
sẽ hiện ra khi gắn thành khung cửa sổ
của vườn thơ hay của một kiến trúc đẹp, lạ

cái lạ của hình tự do
là không ai để ý đến cái tự do trong hình nữa

Phút thứ 5:

nếu nhà thơ phải mặc đồng phục
chẳng ai còn làm dáng
muốn tìm ra nhân tài trong làng thơ
phải biết được chiều sâu của hồn thơ

nếu nhà thơ tự do ăn mặc
sẽ nhiều người làm dáng
lắm kẻ sẽ tốn tiền chưng diện
áo quần dị hợm
dễ bị lầm là bản chất của thơ

các nhà thơ mặc đồng phục làm tôi mỏi mệt
các nhà thơ mặc tự do làm tôi cứ hiểu lầm

Phút thứ 6:

đây là bài thơ tôi mới viết
chỉ một chữ:
. . .
LẠ
. . .
chấm hết ./.

Phút thứ 7:

còn đây là bức tranh tôi mới vẽ
rất mới
mới đủ mọi mặt . . .
để một năm là thành cũ

Phút thứ 8:

nhà thơ ngày xưa hay kể tôi nghe chuyện cổ tích
công chúa, hoàng tử, tình yêu, thơ mộng
dài ngắn nhiều chuyện
tôi nghe rồi mơ mộng
nhưng nghe nhiều tôi đâm ra buồn ngủ

giờ nhà thơ xé cổ tích thành nhiều mảnh vụn
kể không đầu đuôi
những mảnh vụn nhiều như sao trời
nhiều như những khiếm khuyết của nhân loại
nối vào nhau lại lê thê hơn thời cổ tích
và như thế, giấc ngủ lại ào ạt đến với tôi
phải chăng, thơ là để ru ngủ?

Phút thứ 9:

tôi tập làm thơ Đường:

Một hình, một hình, cạnh một hình
Chút hương, chút sắc, chút âm thanh
Thêm chút tình mình vào trong ấy
Thôi Hiệu, thơ tôi giống tiên sinh!

Phút thứ 10:

tôi để nước vòi sen tưới lên người tôi
để rửa sạch thể xác
ngoài kia có đám nhà cháy
người chạy kêu inh ỏi
tôi chỉ nghe tiếng nước xối ào ào trên người tôi
mải tự hỏi đến bao giờ linh hồn mình mới sạch
hình như ngoài kia có người bị chết cháy

(phút thứ 11 tôi bỏ đi ngủ)

Đỗ Quý Dân