NGÓN TAY BÓP CÒ SÚNG

Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay run rẩy, sợ hãi. Ngón tay ăn năn
Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay ngập ngừng, ngón tay lấy bình tĩnh, ngón tay lý luận
Ngón tay giải thích
Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay lại giải thích, ngón tay tìm ra lý do
Để lại bóp cò súng
Ngón tay bóp cò súng, một người ngã gục
Ngón tay thản nhiên, ngón tay dửng dưng
Ngón tay không giải thích
Và ngón tay tiếp tục bóp cò súng.

Đỗ Quý Dân

© 2006 Dan Do – All Rights Reserved

NỖI CÔ ĐƠN CỦA NGÀY MAI

tôi thấy cái đẹp và ngày mai
không sống cùng chung chỗ

tôi thấy xác thân và ngày mai
đang ám ảnh tôi ngày hôm nay

tôi thấy tình yêu và ngày mai
lạc trong ngày mai vì bám vào quá khứ

tôi thấy lịch sử và ngày mai
như những cuốn phim chiếu đi chiếu lại

tôi thấy thế giới và ngày mai
bị loài người và hôm nay lừa gạt

tôi thấy ước mơ và ngày mai
vẫn tiếp tục đuổi nhau mãi mãi

tôi thấy cô đơn và ngày mai
là một ngày mai dài bất tận

tôi không thấy tôi và ngày mai
không, tôi vẫn còn chưa thấy!

Đỗ Quý Dân

THƠ Ở BỒN TIỂU

tôi đứng trước bồn tiểu
trong phòng vệ sinh nam
chợt nhớ đến Marcel Duchamp
với tác phẩm bồn tiểu bất hủ
chàng đặt tên "Fontaine"
làm xôn xao giới nghệ thuật
tôi ngả mũ thán phục
nhớ tới dạo chàng khiêu khích nhóm lập thể
khi họa nàng khỏa thân bước xuống cầu thang (1)
rồi lại ghé qua bồn tiểu của những gã đàn ông
tìm nghệ thuật ở đấy
tôi cũng ngả mũ chào giới phê bình
và ngả mũ chào phái Dada
đã thấy được ý nghĩa sâu xa
và đỉnh cao nghệ thuật
trong chiếc bồn tiểu muôn thuở
giờ tôi đang đứng trước nguồn cảm hứng
của tác phẩm đó, một cái bồn tiểu trắng tinh rực rỡ
nghe tiếng nước tiểu tôi róc rách rơi
như bài thơ rơi lên tác phẩm
tôi chợt hiểu ý nghĩa của "Fontaine"
khoe nghệ thuật ở nơi bất ngờ nhất
và nghe tiếng nước tiểu mình
ngân tiếng thơ nối vòng tay nghệ thuật
ôi, còn gì hơn khoái lạc
sáng tác thơ khi làm chuyện tự nhiên
trong một ngày hồn thơ lai láng.

một kẻ lạ vừa đứng vào bên cạnh
để bắt đầu làm thơ
sau khi chào hỏi
"hi, how are you?"

Phải chăng, thơ lúc nào cũng sẵn?

Đỗ Quý Dân


(1) Nu descendant un escalier (1913), họa phẩm của Marcel Duchamp

Love story

Đùa tí cho vui


Hôm nay buồn anh tìm em tâm sự
Cho quên đi những khắc khoải trong tim
Khi anh than cuộc đời sao khó thở
Em bảo anh “Đi ăn phở với em!”

Khi anh lo cho tương lai mù mịt
Em khoe anh cái ví hiệu LV
Đời ngắn ngủi băn khoăn chi cho mệt
Em xài tiền, anh cứ chịu khó chi!

Em là nắng, là mưa, là tất cả
Em đi lui, đi tới giữa đời anh
Em hỏi anh cớ sao anh tơi tả?
“Dạ thưa em, kết quả một cuộc tình!”

Đỗ Quý Dân

Thơ Con Chuột

Em, người yêu anh
Tình em như ngôi thành cổ
Tình em như bức tường kiên cố
Tình em là muôn thuở
Còn anh...
Anh chỉ là giấc mơ thôi!

Anh muốn làm con chuột
Đục tường thành chui ra
Anh muốn làm bụi nhà
Luồn qua khe cửa hở
Đi tìm ánh mặt trời.
Anh muốn làm loài chim
Để bay đi...

Nhưng em ơi!
Tường em sao dày quá
Cửa em sao kín bưng?

Đỗ Quý Dân

Tố Như

Tố Như tiên sinh
Anh hùng tu mi nam tử
Xót Thúy Kiều hồng nhan bạc mệnh
Kiếp phong trần ông Tạo bắt long đong
Ôi, tiếng mới đứt lòng
Riêng mình tự an ủi
Ta đây có bốn cung
Nam Bắc Tây Đông
Không cung nào gối chiếc buồng không
Tuyết tuyết hồng hồng
Yểu điệu thục nữ
Lòng ta rộng mênh mông.

Đỗ Quý Dân

NHỮNG NGƯỜI ĐÀN BÀ TRONG TÔI

Dựa theo thuyết phát triển “anima” của Carl Jung

Eve
Em đến từ đâu gọi tên anh
đánh thức anh bằng tình yêu thánh thiện
hay gọi mời anh bằng cám dỗ?
Em hay anh là nguyên tội trần gian?
Eve! Trong anh, em là vùng khám phá
Em để anh yêu hay để anh tìm hiểu tình yêu?
Em biến anh thành kình ngư săn mồi còn em cứ vô tình đùa vui trên sóng biển
Em gieo mấm mồng tội lỗi khi trong em vẫn mãi mãi hồn nhiên
Eve! Em là trái ngon bất lực bị biến thành trái cấm?
Em bị giam cầm
để cai ngục tôn em thành nữ chúa
để anh không tự chủ và không hiểu
mình sẽ chìm sâu trong vũng xoáy cơn mê
hay bừng tỉnh từ nụ cười em ngây thơ như lần đầu tiên bước chân vào thế giới?
Em vẫn mãi mãi trong anh
ở điểm ban đầu
nối với đoạn kết
của vòng tròn định mệnh.

Helen
Em giờ đây lột xác
đã hiểu tình yêu, đã quên thuở ban đầu
em đã biết được sức toàn năng
của nụ cười ánh mắt
em đam mê với khả năng làm đam mê
yêu mãnh liệt để chứng minh
tình yêu mãnh liệt
Anh không họa nổi chân dung em
vì sao trời không thể giam trong giới hạn
em cất tiếng ca để vũ trụ lắng nghe
bước xuống thi đàn để hồn thơ chết yểu
Helen! Em bước sang phương Đông cho thành trì đổ vỡ
không ăn năn, không nuối tiếc
vì nguồn sống của em là sức mạnh ái tình
yêu và chinh phục
chinh phục rồi yêu
Em thản nhiên khi Hector ngã gục
Dưới lưỡi gươm tàn bạo của Achilles
Trong trời thơ, em phá tan yên tĩnh
Em hút khô dòng sáng tạo, để anh trần truồng trong tâm tưởng
Rồi em trút áo xiêm
Thả người bơi trong hồ tự mãn

Maria
Em ngồi ngước mắt nhìn sao đêm
giữa tĩnh lặng nghe tình yêu
kết đọng lại trong sương đêm tinh khiết
nhỏ xuống từng giọt như Cam Lộ
rửa sạch những vết thương anh
đang bị những lở loét của thời gian làm bưng mủ
những giòi bọ cuộc đời ăn nát thịt da và xương tủy
ăn sâu đến tận linh hồn
chỉ cần bàn tay em vuốt ve
ánh mắt xoa dịu
sẽ lành lặn, hồi sinh
tình yêu giờ là bao dung, tha thứ
Maria! Trong em, một người yêu, một người mẹ
Anh tìm về chốn ấm cúng thuở ban đầu
gối đầu ngủ, mỉm cười như thơ trẻ
Em yêu không tự nghĩ đến bản thân
chỉ nghĩ đến phép màu
của tình yêu ban cho kẻ khác
thánh thiện hay lỗi lầm
những linh hồn hấp hối tìm bao dung để hồi sinh
Maria! Em đã quên hết đam mê
những kiêu hãnh, những mãnh lực của bờ môi, ánh mắt
sức thuyết phục của vùng thịt da
và biến tình yêu thành từ ái
đổi hoài nghi thành bao dung
anh vẫn nhớ nụ cười thân ái
trong ánh mắt chờ đợi
hôm anh cất bước ra đi.

Sophia
Em đứng cạnh anh thuở bây giờ
xúi anh cùng cất cánh
bay lên đỉnh trời cao
để ngắm từng hành tinh trong vũ trụ
em bảo anh đừng ngưng khám phá
đừng ngại đập tan
những miếu xưa đền cũ
để xây lại tự ban đầu
cất bước từ hồn nhiên để tìm ra hiểu biết
bơi những dòng sông lỗi lầm
để tắm được nước mát của bản năng
phiêu lưu những vùng bị lãng quên hay ghê sợ
để đo lại nhịp tim của mình
và độ mở của cặp mắt tâm linh
Em cũng kiêu hãnh làm cho anh chao đảo
thu phục anh như một tín đồ
rồi trả lại anh ánh sáng của lương tri
em không ngại cùng anh ngụp lặn hồ mê
hoặc leo lên núi cao hít thở bầu không khí trong lành vùng siêu ngã
em xua đuổi anh khi anh ngưng thôi khám phá
và xót đau khi anh quỵ ngã
chăm sóc như mẹ hiền khi anh hấp hối trong cơn mê
em cũng đủ bao dung trong tình yêu để anh được hồi sinh sau cơn thụ hình
chuộc tội
giọt nước mắt em long lanh
nụ cười em rạng rỡ
lúc khuyến khích, lúc chế nhạo,
lúc kiêu hãnh, lúc bao dung
ở nơi em tình yêu anh ngừng lại
để thấm, để hòa, để kích thích, để dịu xoa
để hồn nhiên, để tội lỗi, để hiểu, để quên
và luôn luôn để tìm đường đi mới
dù anh không lạc lối
Sophia! Tên em anh không hiểu
Em hiền ngoan hay phù thủy
Em tượng trưng cho thuần khiết hay biểu tượng của đam mê?
Có lẽ em là tất cả
và em ở trong anh
và anh ở trong em.

Đỗ Quý Dân

MƠ VÀ THỰC

Nhiều lúc tôi mơ đến mặt trời
giữa buổi trưa rực nắng
Nhiều đêm tôi mơ đến mặt trăng
lúc ánh trăng liếm lên cửa sổ
Hàng đêm tôi vẫn mơ đến em
dù em với tôi đang cùng chung chăn gối
Tôi vẫn mỏi chân tìm giấc mơ
trong cuộc đời quá thực.

Vì sợ đêm đen ta tìm ánh sáng
để rồi lao mình vào núi lửa
Trong cơn khát không tìm ra ốc đảo
ta nhảy xuống biển sâu
Lúc cô đơn không có tình yêu
ta manh tâm chiếm đoạt
Nhìn quá khứ để tìm đến tương lai
ta quên đi con đường trước mặt
Những điều ta làm hay không làm:
không phải mơ
rất thực.

Lúc tôi mơ, em buồn
vì tôi không thấy tình yêu em thực.

Tôi lên đường tìm về căn nhà cũ
con đường quen thuộc
mặt trời quen thuộc
ánh trăng quen thuộc
em chờ nơi đó.

Có con đường mòn
như một ngã rẽ
đi về nơi tôi chưa hiểu biết
hai bên đường
có những hàng cây màu sắc lạ

Tôi bỗng thấy em chờ tôi ở đó.

Đỗ Quý Dân

NÓI VỀ MƯA

tôi muốn nói chuyện thật về mưa
nên không muốn làm thơ
vì mưa trong thơ ít khi là mưa thật

nhà thơ thích mưa phùn
vì mưa lâm râm nhẹ như sương
không ướt sũng tóc tai, quần áo
mà cũng chẳng lạnh lắm
nhà thơ khỏi co ro tìm nơi sưởi ấm
làm việc hoặc làm thơ không bị cắt ngang
mưa phùn là mưa lười biếng
hợp với nhà thơ
riêng tôi thấy mưa phùn không đủ ướt
nên đôi quạt nước mưa trên kính xe tôi bị rin rít, tiếng quạt nghe khó chịu.

nhà thơ thích mưa rào
khi ngồi ngắm phố từ phía trong quán cà phê ấm cúng
chốc nữa mưa sẽ tan
đường về hơi lầy lội nhưng cũng không đến nỗi
giờ ngồi đây thương hại kẻ mắc mưa
riêng tôi thích hình dung cơn mưa rào trút xuống khi nhà thơ đang ngoài trời mơ mộng
những cặp tình nhân hình như cũng không thích mưa rào
nhà nông sợ mưa rào làm hỏng mùa màng
chỉ có trẻ con cười vang
chạy tắm mưa
ở những xứ nghèo

nhà thơ tuyệt không thích mưa dầm
dù thích làm thơ ca tụng mưa
mưa dầm làm ngập nước ngoài đường phố
ở những thành phố thiếu cống thoát nước
như Sàigòn, Hà Nội
để nước nuôi những con vi trùng vi khuẩn nổi lềnh bềnh trên những dòng sông miễn cưỡng
nhà thơ ca tụng mưa cũng chỉ vì thơ
dù nhà thơ không thích mưa dầm
những cặp tình nhân rất thích mưa dầm nếu nằm dưới chăn không mặc quần áo
còn nhà nông thì thích mưa nhiều nếu không bão lụt
trẻ con thì bực mình mưa dầm
vì chúng mau chán
kể cả ở những xứ nghèo

Đỗ Quý Dân

MƯỜI PHÚT SUY TƯ VỀ THƠ

MƯỜI PHÚT SUY TƯ VỀ THƠ


Phút thứ 1:

tôi gọi tô phở
Anh bảo phải thêm ớt
ớt cay phở mới ngon

tôi bỏ thêm miếng ớt
cay chưa đủ

tôi bỏ thêm miếng ớt
cay chưa đủ

tôi bỏ thêm miếng ớt
cay chưa đủ

tôi bỏ thêm miếng ớt
và bỏ thêm tương ớt
cay thế mới là cay

tô phở hình như không còn vị phở

Dạo này thơ hình như bị mất chất thơ

Phút thứ 2:

anh có giấc mộng lớn
biến đá cuội thành kim cương
biến nước vòi phông tên thành nước thánh
biến tiếng chửi thề thành thơ
biến đời giả dối thành chân thật

tôi có giấc mộng con
là được em thương hại
và đi chơi quãng đời còn lại
mà chẳng cần suy nghĩ

anh làm thi sĩ
tôi vẫn thế thôi


Phút thứ 3:

vì thiếu bình tĩnh ta đập tan tấm gương lớn
gương vỡ ra thành trăm ngàn mảnh vụn
thế gian mỗi người một mảnh
mảnh nào cũng long lanh
sáng dưới ánh mặt trời
nhưng tôi muốn mảnh của tôi khác mảnh của anh
tôi tìm ra giải pháp
mua sơn về sơn lên mảnh kính vỡ
mảnh tôi đã khác
nhưng hình như màu sơn hơi lòe loẹt

Phút thứ 4:

tôi vẽ hình vuông
bốn cạnh bằng nhau
hình vuông nào cũng thế
nếu cả thế giới vẽ hình vuông
ai vẽ đẹp nhất?

tôi vẽ hình
không biết là hình gì?
hình tự do
tôi ngắm mãi không ra hình dạng
nếu cả thế giới vẽ hình tự do
ai vẽ hình lạ nhất?

cái đẹp của hình vuông
sẽ hiện ra khi gắn thành khung cửa sổ
của vườn thơ hay của một kiến trúc đẹp, lạ

cái lạ của hình tự do
là không ai để ý đến cái tự do trong hình nữa

Phút thứ 5:

nếu nhà thơ phải mặc đồng phục
chẳng ai còn làm dáng
muốn tìm ra nhân tài trong làng thơ
phải biết được chiều sâu của hồn thơ

nếu nhà thơ tự do ăn mặc
sẽ nhiều người làm dáng
lắm kẻ sẽ tốn tiền chưng diện
áo quần dị hợm
dễ bị lầm là bản chất của thơ

các nhà thơ mặc đồng phục làm tôi mỏi mệt
các nhà thơ mặc tự do làm tôi cứ hiểu lầm

Phút thứ 6:

đây là bài thơ tôi mới viết
chỉ một chữ:
. . .
LẠ
. . .
chấm hết ./.

Phút thứ 7:

còn đây là bức tranh tôi mới vẽ
rất mới
mới đủ mọi mặt . . .
để một năm là thành cũ

Phút thứ 8:

nhà thơ ngày xưa hay kể tôi nghe chuyện cổ tích
công chúa, hoàng tử, tình yêu, thơ mộng
dài ngắn nhiều chuyện
tôi nghe rồi mơ mộng
nhưng nghe nhiều tôi đâm ra buồn ngủ

giờ nhà thơ xé cổ tích thành nhiều mảnh vụn
kể không đầu đuôi
những mảnh vụn nhiều như sao trời
nhiều như những khiếm khuyết của nhân loại
nối vào nhau lại lê thê hơn thời cổ tích
và như thế, giấc ngủ lại ào ạt đến với tôi
phải chăng, thơ là để ru ngủ?

Phút thứ 9:

tôi tập làm thơ Đường:

Một hình, một hình, cạnh một hình
Chút hương, chút sắc, chút âm thanh
Thêm chút tình mình vào trong ấy
Thôi Hiệu, thơ tôi giống tiên sinh!

Phút thứ 10:

tôi để nước vòi sen tưới lên người tôi
để rửa sạch thể xác
ngoài kia có đám nhà cháy
người chạy kêu inh ỏi
tôi chỉ nghe tiếng nước xối ào ào trên người tôi
mải tự hỏi đến bao giờ linh hồn mình mới sạch
hình như ngoài kia có người bị chết cháy

(phút thứ 11 tôi bỏ đi ngủ)

Đỗ Quý Dân

GIẤC NGỦ CỦA EM

Nhìn dáng em ngon trong giấc chiều
Anh nghe ấm lại tự cô liêu
Tay trơn vỗ giấc hoàng hôn vắng
Hạnh phúc trong ta có bấy nhiêu.

Nhìn tiếng em say trong giấc hồng
Anh nghe thôi mỏi bước chờ mong
Nhịp tim đánh thức trời hy vọng
Hạnh phúc là đây em biết không?

Nhìn nụ cười em trong giấc mơ
Anh nghe sống dậy một trời thơ
Ta sẽ đưa nhau về đất hứa
Hạnh phúc tầm tay khỏi đợi chờ.

Đỗ Quý Dân

© 2006 Dan Do – All Rights Reserved

CỬA VÀO NHÀ NÀNG

Nàng xây lên không gian ba bốn chiều
Để cho tôi thuê làm quán trọ
Cửa vào nhà Nàng, Nàng chưa chịu mở
Những điều tôi không hiểu
Hình như có rất nhiều.

Nàng bảo tôi đợi mấy vạn ngày
Chờ lâu quá, tôi muốn rời quán trọ
Chiều thứ năm hay chiều không biết rõ
Chiều vô cực
Tôi ghé vào
Trong ngất ngưởng những cơn say.

Nơi tôi trọ thời gian bình thường quá
Buồn và vui, hạnh phúc với khổ đau
Những từ ngữ, những dấu hiệu thiếu chiều sâu
Thiếu chiều rộng và chiều bao dung phóng khoáng
Tôi đã thấy nơi những kẻ sống cùng quán trọ.

Nơi Nàng ở chẳng có gì huyền bí
Chỉ là nơi tôi đợi một kiếp người
Chắc chắn có hào quang
Để xóa tan những hố đen trong vũ trụ
Chắc chắn có chốn đầu và cõi tận
Để hữu thể tôi chẳng còn vướng bận
Có Tuyệt Đối, có Toàn Thiện
Để chẳng còn So Sánh với Tranh Đua

Có mắt Nàng khắp những nẻo tâm linh
Có tim Nàng ở mọi miền cảm xúc

Có Nàng đứng chờ tôi không chạy trốn
Có tôi vào ngớ ngẩn muốn cầu hôn
Trong cõi hư vô không có sóng âm thanh
Tôi vẫn nghe được Nàng cười
Nàng bảo tôi trơ trẽn
Nhưng tôi sẽ làm Nàng xao xuyến
Nàng sẽ phải chiều tôi
Vì muốn giữ chân tôi
Không để tôi trở về vùng Hữu Hạn.

Tôi hỏi bậc cao sĩ
Sống bên ngoài quán trọ
Sau cửa nhà Nàng, họ đã ghé thăm chưa?
- Chưa thoát bến luân hồi, đừng hỏi những điều thừa
- Chưa có nước ăn năn để rửa sạch lầm lỗi
Thì còn phải chờ nghe lời luận tội
Rồi sẽ yên thân hay phải bị lưu đày.

Tôi hiểu rồi
Họ muốn khuyên tôi
Vì sợ tôi
Đang thất vọng sẽ trở thành tuyệt vọng
Quán trọ tôi toàn những người thất vọng
Không phải chỉ mình tôi
Nhưng riêng tôi có niềm hy vọng
Tôi hy vọng ở Nàng
Nàng sẽ đưa tôi rời quán trọ
Ra sau cửa nhà Nàng
Nơi tôi thấy mặt Nàng.

Sau cửa nhà Nàng
Vùng quang đãng không cần ánh sáng
Tôi thấy Nàng bằng tâm linh
Nên tôi không cần mở mắt
Sau cửa nhà Nàng
Tôi và Nàng sẽ kết hợp với hư vô
Nên thân thể tôi bỏ quên cho rã nát
Sau cửa nhà Nàng
Nơi đâu cũng là Ban Đầu, nơi đâu cũng là Đoạn Kết
Nên thi sĩ không cần phải viết
Vì ở đó
Thi sĩ sẽ là thơ, và thơ sẽ chính là thi sĩ.

Đỗ Quý Dân

Death is immortality.

© 2006 Dan Do – All Rights Reserved